Co to jest rozrząd silnika i jaką pełni funkcję?
Im mamy większą wiedzę na temat elementów własnego samochodu, tym lepiej dla nas. Mając odpowiednią wiedzę, możemy ją wykorzystać w celu prawidłowego dbania o nasz pojazd. Również w sytuacji, w której ulegnie on awarii, jest większa szansa na to, że sami zlokalizujemy problem.
Rozrząd jest złożony z wielu elementów, których zadaniem jest odpowiednie dystrybuowanie dopływu powietrza do cylindrów silnika oraz wydalania spalin silnika. Odpowiada on również za napędzanie pompy wody napędzanej paskiem rozrządu, która zapewnia obieg cieczy chłodzącej w układzie chłodzenia oraz pompie oleju. W momencie występowania najmniejszych problemów z tym elementem może spowodować domino nieszczęść i awarii związanych z prawidłową pracą samochodu (chociażby awarią wału korbowego). Najczęstszą przyczyną usterek jest zerwanie paska rozrządu lub poluźniony łańcuch rozrządu, które są najważniejszymi elementami silnika. Decydując się na wymianę układu rozrządu, powinniśmy zgłosić się do fachowca w tej dziedzinie, ponieważ źle wykonana usługa, może bardziej zaszkodzić naszemu silnikowi, niż mu pomóc.
Kiedy wymieniać rozrząd silnika?
Na to pytanie można odpowiedzieć w jeden sposób - to zależy. Od czego? W dużej mierze zależy to od modelu samochodu, ponieważ producent samochodu określa długość żywotność rozrządu i określa, kiedy najlepiej jest go wymienić. Rozmawiając o nowszych modelach pojazdów, producenci rekomendują, aby wymieniać pasek rozrządu po przejechaniu nawet 200 tysięcy kilometrów.
Kolejnym czynnikiem wpływającym na termin wymiany rozrządu jest eksploatacja pojazdu, czyli to ile pokonujemy nim dziennie kilometrów, a także rodzaju zamontowanego układu rozrządu. Wielu specjalistów uważa, iż systemy oparte na kołach zębatych są najbardziej wytrzymałe, jednak producenci w znacznej większości pojazdów montują coraz częściej układy rozrządu oparte na paskach rozrządu lub łańcuchu rozrządu. Zestawiając do porównania te dwa elementy, łańcuch rozrządu wygrywa w klasyfikacji długiej efektywności (w konkurencji do pasków rozrządu).
Wracając do naszego pytania - kiedy wymieniać rozrząd silnika, odpowiedź nie jest jednoznaczna, dlatego nie pozostaje nam nic innego, jak regularne sprawdzanie poszczególnych komponentów.
Oznaki zużycia rozrządu silnika
Niektórzy kierowcy w kwestii serwisowania ich pojazdu mają takie podejście: kiedy coś zaczyna stukać, świszczeć, trzeć lub po prostu wydawać dźwięki inne niż zawsze, wtedy wybierają się na wizytę do mechanika, który diagnozuje problem i go naprawia. Proste? Proste. Jednak czy tak samo powinniśmy traktować problem związany z rozrządem? Otóż nie tym razem. Rozrząd jest elementem, którego nie chcemy słyszeć, gdy się odzywa. Kiedy już się odezwie, może ciągnąć to za sobą poważne konsekwencje, ponieważ wystarczy chwila moment, aby doszło do zerwania bądź przestawienia, co może doprowadzić silnik do tragicznego stanu.
Jednymi z sygnałów o nieprawidłowości w rozrządzie są:
tarcie o obudowę,
problem z rozruchem,
przerwy w zapłonie,
wyciek oleju z przedniej części silnika,
głośna praca z okolic rozrządu,
nierówna praca silnika (może wydawać odgłos ślizgów łańcucha),
klekot spod maski,
przerwy w zapłonie.
Jednak nie warto czekać na te sygnały, często może okazać się, że jest za późno na jakąkolwiek reanimację. Z rozrządem trzeba się obchodzić delikatnie i dbać o niego. Lepiej zapobiegać niż leczyć, dlatego dbanie o systematyczność w wymianie rozrządu jest kluczowa, jeżeli nie chcemy naciąć się na wielkie koszta związane z naprawą silnika. Rozrząd jest elementem, którego nie serwisuje się co chwilę, jednak należy dbać o niego regularnie.
Wymiana paska rozrządu
Jak długo działa pasek rozrządu? Zależy to od zaleceń producenta pojazdu, jednak jak wspominaliśmy wyżej, wymiana paska rozrządu powinna obyć się co około 60 tysięcy kilometrów lub po 3-5 latach od montażu części. Regularna wymiana paska rozrządu pozwala na uniknięcie problemów związanego z większą naprawą silnika, która może okazać się potrzebna, ponieważ zaniedbanie wymiany rozrządu sięgnie zenitu i pasek po prostu zostanie zerwany.
Wymiana łańcucha rozrządu
Łańcuch rozrządu ze względu na swoją budowę jest trwalszy od paska, a co za tym idzie - wytrzymuje dłuższy czas eksploatacji. Jest to łańcuch rozciągnięty pomiędzy dwoma kołami zębatymi, jedno z nich jest w wale korbowym, a drugie na wałku rozrządu Czasami przewija się również opinia, że ich nie trzeba wymieniać, ponieważ wytrzymują cały czas użytkowania samochodu. Jednak w praktyce są one w stanie wytrzymać około 200 - 300 tysięcy kilometrów, a nawet więcej. Nie jest to regułą, ponieważ zależy to od zaleceń producenta, modelu samochodu oraz rodzaju samego łańcucha. Istnieją trzy warianty rozrządu łańcuchowego:
Jednorzędowy łańcuch rolkowy - najmniej wytrzymały i może zużyć się już po 100 tysiącach kilometrów.
Dwurzędowy wariant - cechuje się dużo większą wytrzymałością.
Model zębaty - najtrwalszy, jak i zarazem najdroższy.
Kiedy wymieniać łańcuch rozrządu - tutaj kwestia podobna jak w pasku, najlepiej co jakiś czas kontrolować jego zużycie i w odpowiednim momencie wymienić go.
Wymiana rozrządu nie tylko tyczy się łańcucha i paska
Decydując się na wymianę rozrządu, nie wymieniamy wyłącznie paska lub łańcucha - serwis układu rozrządu nie ogranicza się wyłącznie do wymiany tych części:
Decydując się na wymianę zużytego łańcucha rozrządu, musimy przygotować się na wymianę elementów ślizgu łańcucha i rolek napinacza.
Z kolei wymiany w przypadku paska, do tego kwalifikuje się również wymiana pompy wody, napinacza i rolek prowadzących.
Pod uwagę należy również brać scenariusz, w którym to więcej elementów rozrządu będzie podlegało wymianie ze względu na ich stan zużycia, dlatego przed wykonaniem usługi, należy dokładnie sprawdzić stan rozrządu (sprawdzić stan paska rozrząd lub łańcucha) oraz ocenić stan pozostałych części.
Ile kosztuje wymiana rozrządu
Koszty wymiany rozrządu mogą się znacząco różnić w zależności od ilości wymienianych elementów i przede wszystkim - typu rozrządu.
Ile kosztuje wymiana paska rozrządu? Wymiana samego paska z napinaczem może wynieść około kilkuset złotych, jednak ceny wahają się nawet do kilku tysięcy złotych (w przypadku potrzeby wyjęcia jednostki napędowej)
Mówiąc o wymianie łańcucha rozrządu, to temat wygląda nieco inaczej. Producenci nie przewidują częstej wymiany tego elementu, dlatego często montują go z tyłu silnika, co przekłada się na trudniejszy dostęp i konieczność wyciągania silnika. Z tego powodu cena wymiany łańcucha rozrządu jest o wiele większa.
Czy można samemu wymieniać rozrząd?
Pomimo iż wymiana rozrządu jest jedną z podstawowych czynności obsługowych samochodu, to nie zaleca się wymiany rozrząd samemu, ze względu na specyfikę tej usługi, łatwo można narobić sobie więcej kosztów związanych ze źle wykonaną wymianą, niż pożytku. Warto udać się do zaufanego mechanika, posiadającego odpowiednie narzędzia do takiej usługi, wiedzę oraz umiejętności.